دست انداز ها و سرعت گیرهای شهر ما

مطلبی را دوست خوبم شهاب صادقی تهیه کرده که در این جا برای شما به اشتراک می گذارم.

مدتی است که خودروی صفری که خریده ام به سر و صدا افتاده. روزهای اول هیچ صدایی از اتاق در نمی آمد.اما اینروز ها با رد شدن از روی یک سنگ کوچک ، کل اتاق خودرو صدا میدهد…بگذریم…می خواستم انواع و اقسام دست انداز ها را تشریح کنم .روند تکامل و شکل گیری دست انداز ها از ….تا به حال.قدیم ها میگفتیم دست انداز.اما حالا میگویند سرعتگیر.
دست انداز ها (ببخشید.سرعتگیر ها) انواع و اقسام مختلفی دارند.برخی طبیعی هستند.برخی در کوران حوادث ایجاد می شوند و برخی نیز توسط انسان ایجاد می شوند.اما قبل از اینها:…چندی قبل بود که حادثه ای ناگوار در نتیجه بی احتیاطی یک نفر , جان چهار نفر را گرفت.پس از این حادثه دست انداز های بلوار ایکس بلند تر و نوع جدیدی از دست انداز های دیگر قبل از این دست انداز ها ایجاد گردید که خود ترکیبی است از دو نوع دست انداز دیگر است.نتیجه این شد که سرعت در این بلوار ۲۰ کیلومتر کاهش یافت و به ۶۰ کیلومتر در ساعت رسید.نتیجه میگیریم که اگر خدای نکرده شخص دیگری با بی احتیاطی و بی خیال شدن این دست انداز ها باعث ایجاد حادثه ای دیگر شود آنگاه دست انداز ها بزرگتر شده و شکل های جدیدی به خود گرفته و سرعت باز هم ۲۰ کیلومتر بر ساعت کمتر خواهد شد.لذا فقط سه تصادف دیگر مانده تاسرعت در این بلوار به صفر برسد.اما آیا گذاشتن سرعتگیر فرهنگ رانندگی ما را اصلاح می کند؟آیا گذاشتن سرعتگیر جلوی راننده هایی را که با سرعت زیاد از سمت راست ما سبقت میگیرند را می گیرد؟آیا سرعتگیر جلوی راننده هایی را که بدون زدن راهنما جلوی شما میپیچند را میگیرد؟آیا سرعتگیر ها جلوی راننده هایی را که از خطوط اول و دوم و درست روبروی دوربرگردان بلوار اقدام به رفتن به دوربرگردان و دورزدن می کنند را می گیرد؟ آیا سرعتگیر جلوی راننده ای که در بزرگراه و درست در زیر تابلوی “شستن خودرو اکیدا ممنوع” اقدام به شستن خودرو می کند را می گیرد؟ آیا سرعتگیر ها جلوی راننده ای را که آیینه بغل خودرو برایش تعریف نشده است و یا به آن همانند یک نامحرم هیچگاه نگاه نمیکند و  بدون توجه به اینکه آیا خودرویی کنار او هست یا نیست ، به چپ و راست میپیچد را میگیرد؟آیا سرعتگیر جلوی راننده ای را که روی خط عابر پیاده ایستاده را میگیرد؟آیا سرعتگیر جلوی راننده ای را که تا قبل از سبز شدن چراغ راهنمایی نیم متر , نیم متر تا وسط چهار را می رود را میگیرد؟آیا سرعتگیر جلوی راننده ای را که از چراغ قرمز عبور میکند را میگیرد؟
با بسته شدن مسیر پل (فلان) در بلوار ایکس ترافیک این مسیر به خیابان کناری منتقل شد.به دلیل تنگ بودن مسیر خودرو ها پشت سر هم می ایستادند تا به نوبت از زیرگذر و یا رو گذر عبور کنند. در این حال راننده هایی مسیر مقابل را اشغال کرده  با چنان غروری از کنار همه رد شده وبه اصلاح خود زرنگ بازی در آورده و به اول صف می روند و باعث سنگین و سنگین تر شدن ترافیک می شوندکه گویی همه کسانی که در صف ایستاده اند نادان هایی بیش نیستند و فقط آنها هستند که بلد هستند.خب اگر راهی برای رفتن بود که این همه خودرو پشت سر هم نمی ایستادند.نتیجه این بی فرهنگی گذاشتن بلوک های سیمانی در وسط خیابان شد.آیا سرعتگیر جلوی این افراد نادان و بی فرهنگ را می گیرد؟
آیا این سرعتگیر ها می تواند جلوی کسانی را که برای خرید نان و یا میوه حاضر نیستند ماشین خود را ۵۰ متر پایین تر از محل مورد نظر پارک کنند و آنقدر تنبل هستند که حتما بایستی دقیقا روبروی فروشگاه مورد نظر بایستند را میگیرد؟شب گذشته به چشم خودم دیدم که راننده خودروی ۲۰۶ صندوق دار سفید برای استفاده از خود پرداز بانک با خودرو به داخل پیاده رو رفت و درست جلوی خود پرداز ایستاد و از ماشین پیاده شد و از خود پرداز استفاده کرده و … آیا سرعتگیر جلوی این بی فرهنگی ها را می گیرد؟
آیا سرعتگیر به راننده ای که بی توجه به شرایط شما و در حالی که شما در حال سبقت گرفتن هستید مدام برایتان چراغ می زند تا راه را برای او باز کنید میگیرد؟و یا فقط باعث خرابی جلوبندی خودروها  و ایجاد تصادف در پشت این سرعتگیر ها می شود؟برای اینکه بتوان از روی برخی ازاین سرعتگیر ها به راحتی عبور کرد بایستی حوزه ریاضی و فیزیک را کاوش کرد تا سرعت مناسب را به دست آورد.سرعت بالاتر ضربه خوردن خودرو را کاهش می دهد. و یا باید با سرعت در حد ۵ کیلومتر از روی آنها گذر کرد که خود خطر تصادف را به همراه دارد.مگر میشود در وسط یک بلوار سه بانده توقف کامل کرد و سپس حرکت کرد؟
انواع دست انداز ها (سرعتگیر ها)و روند شکل گیری آنها(البته این دست اندازها همان خطوط عمود بر جاده ها هستند که با عنوان سرعتگیر شناخته می شوند)
۱-با کنده شدن عرض خیابان ها  توسط مامورین شهرداری و اداره های مختلف نظیر گاز و آب و برق و تلفن و …اولین بخش از این نوع دست انداز شکل می گیرد.این نوع دست انداز دارای دو تپه گلی در دو طرف خود است.پس از اتمام کار مامورین و پر شدن دست انداز , تبدیل به دست انداز فرو رفته می شود.با فرورفتگی حدود ۵ تا ده سانتیمتر.پس از گذشت مدت زمانی در حدود چند هفته تا چند ماه با ریختن آسفالت روی این خط عمود بر جاده (دست انداز نوپا یا سرعتگیر نوپا) تبدیل به یک دست انداز برجسته با ارتفاعی در حد ۲ تا ۵ سانتیمتر می شود.مدتی می گذرد و خاک و گل های زیر این آسفالت فروکش کرده و این دست انداز تبدیل به یک دست انداز فرو رفته می شود.اما اینبار دو لبه برجسته نیز در دو طرف این گودی به دلیل ریخته شدن آسفالت روی سطحی بیش از سطح گودال به وجود می آید.
۲-دست انداز های صنعتی: این نوع دست انداز ها در سایز های مختلف و در دو رنگ زرد و سفید تولید شده اند.برخی از آنها دارای عرض بسیار کمی هستند و باعث ضربه خوردن شدیدخودرو می شوند.پس از مدتی نیز سطح آنها خراب شده و پیچ های به جا مانده از آنها لاستیک ها را نوازش می دهند.برخی مواقع نیز این سرعتگیر ها از جاده حذف می شود اما چیزی که به جا می ماند فرورفتگی جای این سرعت گیرهاست که در نتیجه فشار خودروها بر روی سرعتگیر روی آسفالت ایجاد شده است و خود نوع جدیدی از سرعتگیر را به وجود می آورد.
۳-دست انداز های کنده کاری شده:این نوع دست انداز ها از کنده کاری بر روی آسفالت توسط ماشین های مخصوص به دست می آیند.از اینها برای بیدار کردن راننده استفاده میشود.
۴-میخ های گرد و میخ های شب رنگی: گاهی نیز از ترکیب آنها دست انداز های پیچیده و جدیدی به دست می آید.از این نوع از دست انداز در بلوار ایکس و قبل از دست انداز های نوع هفتم این گزارش استفاده شده است.
۵-دست انداز هایی به نام درب های فاضلاب و مخابرات:در دو نوع دایره ای و مستطیل دیده می شوند.ارتفاع و یا گودی برخی از آنها به ده سانتیمتر هم می رسد.البته اگر شانس بیاورید و این درب ها از جایشان بیرون نزده و یا به داخل نیافتاده باشند.
۶- برخی از دست انداز ها در نتیجه تابستان و حرکت خودرو ها و کیفیت آسفالت ها تولید می شوند. در این حالت در گرمای تابستان آسفالت گرم شده و با ترمز های ماشین ها آسفالت جمع شده و چند دست انداز مرکب شبیه موج های دریای جنوب تولید می شود که اگر تا به حال سوار لنج نشده باشید می توانید در خیابان ها آنرا تجربه کنید.
۷- دست انداز های چند متری: این نوع از دست انداز ها به واسطه حجم زیادی از آسفالت تولید شده و عرضی تا حدود ۳ متر و بلندی در حد X*Y+35-Sin(Alpha) دارند.البته این نوع دست انداز چندان ضرری نداشته و گاهی اوقات باعث شادی کودکان نیز می شود.در بلوار چمران این روزها شاهد ترکیب زیبایی از شبرنگ های زرد(پیش از پیش دست انداز)سپس ترکیب میخ های گرد و میخ های شبرنگ(پیش دست انداز) و سپس این نوع از دست انداز(ببخشید: سرعتگیر) هستیم.
۸-این نوع از دست انداز در نتیجه روکش کردن آسفالت ها تولید می شود.نیمی از جاده را آسفالت می کنند . در این حالت لبه ای تا ۱۳ سانت نیز تولید می شود که وقتی از روی آسفالت نو به آسفالت کهنه می روید احساس سقوط به دره و زمانی که از آسفالت کهنه به نو می روید احساس بر خورد با دیوار را دارید.
۹-دست انداز های فرسایشی:این نوع از دست انداز حاصل کیفیت نامطلوب آسفالت های شهر است که در نتیجه بارندگی ها بخش هایی از جاده و آسفالت کنده شده و باعث به وجود آمدن گودال هایی با عمق زیاد می شوند.
۱۰-این یکی را نمی شود دست انداز یا سرعتگیر نامید.برای پر کردن شکاف هایی که روی آسفالت ها ایجاد شده مقداری قیر روی این شکافها میریزند که با توجه به فاصله  آنها نوای دلنوازی از سطح آسفالت شنیده می شود(ژاپنی ها با استفاده از همین تکنیک که ما ایرانی ها آن را اختراع کرده ایم جاده ای موزیکال را طراحی کرده اند که راننده با عبور از این جاده موسیقی خاصی را از سطح جاده می شنود)